Ciekawostki o Pruszkowie – Pruszków bez alkoholu

Pod koniec lat 20 XX wieku oczy Polski, a może także i innych krajów, były zwrócone na Pruszków. Co tak przykuło ich uwagę? Otóż Pruszków jako jedyne (!) miasto w Polsce (oprócz niego kilka wsi polskich) zdecydowało się wprowadzić prohibicję, czyli zakazać sprzedaży alkoholu na terenie miasta. Był to wspaniały temat dla popularnych w tamtych czasach czasopism satyryczno – humorystycznych, które umieszczały kawały o „suchych” mieszkańcach Pruszkowa.

Dążenie do trzeźwości

Zanim jednak przytoczę znalezione kawały o prohibicji w Pruszkowie, krótko wprowadzę w temat. Wszystko zaczęło się w 1927 r. na obradach rady miejskiej na której rozprawiano nad przyznaniem pozwolenia na sprzedaż alkoholu jednemu sklepikarzowi, a ponieważ sprawa toczyła się długo, być może z powodu zniecierpliwienia, jeden z radnych wyszedł z pomysłem uchwały zakazującej całkowicie sprzedaży alkoholu. Co ciekawe, wszyscy, oprócz jednej osoby, głosowali za uchwałą. Jeszcze tylko pozostało zapytać mieszkańców – plebiscyt ludowy odbył się 5 czerwca 1928 r. Na ponad 11 tysięcy uprawnionych, głosowało 2848 osób, w tym 1867 opowiedziało się za wprowadzeniem prohibicji. I tak właśnie się zaczęło. Powstawały miejsca w Pruszkowie, które miały zastępować knajpy – miejsca, gdzie można było pograć w szachy, poczytać książki itp. Działania te wspierane były przez Polskie Towarzystwo Walki z Alkoholizmem „Trzeźwość”. Jaki był skutek prohibicji? Jak łatwo się domyślić, rozwinął się nielegalny handel, a poza tym Pruszkowianie mogli bez trudu nabyć alkohol poza granicami miasta. Były jednak głosy, że miało to pozytywne rezultaty także. W 1931 r. starano się wprowadzić nową ustawę, mniej rygorystyczną, ale tym razem głosy mieszkańców ułożyły się odwrotnie – większość była przeciwna. Tym samym historia prohibicji w Pruszkowie się skończyła.

Polska się śmieje

Temat prohibicji w Pruszkowie stał się atrakcyjnym tematem żartów dla czasopism humorystycznych.  Pierwszy kawał (a przynajmniej ten który udało mi się znaleźć) pojawił się już w tym samym miesiącu co plebiscyt, we lwowskim tygodniku satyryczno – humorystycznym „Kabaret” dnia 25 czerwca 1928 r. Już wtedy śmiano się z „suchych” mieszkańców Pruszkowa, na których prohibicja może wpłynąć w dość nieoczekiwany sposób.

W tym samym czasopiśmie, rok później, a dokładnie 1 lipca, pojawił się kolejny tekst wyraźnie mówiący o tym, że co prawda zakaz jest, ale i tak Pruszkowianie są pijani! 

6 września 1930 r. w warszawskim czasopiśmie Trubadur Warszawy pojawił się rymowany tekst z podziałem na role o tytule „Prohibicja w Warszawie”, który jest taką żartobliwą przestrogą dla stolicy gdyby ona także chciała wprowadzić prohibicję tak jak Pruszków.

Trubadur Warszawy drugi raz wspomniał o Pruszkowie w tym kontekście 9 stycznia 1932 r. W tym numerze zamieszczono tekst „A votre sante!” co oznacza „Dla zdrowia!” Wynika z niego wyraźnie, że Pruszkowianom nie służy prohibicja zdaniem autorów tekstu, a zwolennicy prohibicji nie mają łatwego życia (choć prohibicji już wtedy w Pruszkowie nie było – jak wspomniałam wcześniej w 1931r. mieszkańcy zagłosowali przeciwko nowej ustawie o prohibicji). 

Źródło fragmentów czasopism: Biblioteka Narodowa/polona.pl