Pruszkowskie szkoły dawniej i obecnie

Burzliwe wydarzenia historyczne były powodem burzliwej historii szkolnictwa w Pruszkowie. Szkół było wiele, często zmieniały siedziby oraz najczęściej ich istnienie nie było zbyt długie. Trudno wymienić je wszystkie, ale przedstawię chociaż te, które w jakiś sposób wyróżniły się w historii miasta.

Już w 1885 r., gdy Pruszków nie był jeszcze miastem, istniała szkoła z jedną klasą, a od 1905 r. zmieniła siedzibę na budynek przy ul. Kościuszki. Budynek wielokrotnie przebudowywany, a od 1932 r. mający drugie piętro nadal mieści szkołę, obecnie Liceum Ogólnokształcące.

Wyjątkową szkołą w Pruszkowie przed I wojną światową była szkoła początkowa w Żbikówku (tak nazywano osiedle przy warsztatach kolejowych), założona przez inż. Stanisława Michalskiego, związanego ze środowiskiem kolejarzy. Powstała w 1900r, a od 1902 r. mieściła się na posesji przy dzisiejszej Szkolnej 3. Jak czytamy w Historii Pruszkowa, na tamte czasy była to szkoła wzorcowa – delegacje nauczycieli przyjeżdżały by ją obejrzeć. Składała się z 4 sal lekcyjnych, sali rekreacyjnej, sali gimnastycznej i 2 bibliotek (uczniowska i pracownicza).

Po I wojnie światowej warunki były wyjątkowo ciężkie – tylko szkoła przy ul Kościuszki miała swój budynek. Pozostałe mieściły się w domach prywatnych. Wprowadzony obowiązek szkolny od 7 do 14 r. życia wymuszał znalezienie miejsc dla wszystkich dzieci. Brakowało ich, mimo że na oświatę szło najwięcej pieniędzy z budżetu niemalże rok w rok. Z czasem powstawały nowe szkoły i sytuacja polepszała się. Kolej znów wspomogła oświatę oddając dwa swoje budynki dla szkoły – powstała szkoła im. Marii Curie – Skłodowskiej, która znajdowała się w pobliżu warsztatów kolejowych. W 1937 r. w Pruszkowie było 5 szkół powszechnych oraz kilka prywatnych. Stworzono także istniejącą do dzisiaj szkołę specjalną.

W tym okresie szczególnie wyróżniało się Państwowe Gimnazjum im. Tomasza Zana, szkoła istniejąca do dzisiaj jako Liceum. Powstało w 1921 r. Była to bardzo prestiżowa szkoła, tylko tam można było zdawać maturę. Pierwsza siedziba znajdowała się przy ul. Narodowej 23, a od 1930r. przeniosła się do budynku przy ul. Daszyńskiego 6 i tam znajduje się do dziś. Od 1932 r. było to Państwowe Gimnazjum i Liceum (4 lata gimnazjum i 2 lata liceum). Swoją wyjątkowość Zan zawdzięczał oprócz wysokim wymaganiom, także wyjątkowym nauczycielom i zdolnym uczniom. Powstawały róźne pisma tworzone przez uczniów, wygrywano konkursy oraz zawody sportowe.

Warto wspomnieć też Szkołę Rzemieślniczo – Przemysłową Stowarzyszenia Mechaników Polskich z Ameryki powstałą w 1921r. (tak nazwaną od 1923r. ) Najdłużej dyrektorem był Julian Gomuliński, od którego imienia powstała później ulica znajdująca się przy tzw. Mechanikach. Szkoła wiele razy zmieniała nazwę i profil – od 2013 r. jest to Zespół Szkół Ogólnoształcących i Sportowych.

Także społeczność żydowska miała swoje szkoły – był to tradycyjny cheder, czyli szkoła religijna (znajdowała się przy ul. Kościelnej) oraz szkoła świecka „Ibryja”. (przy ul. Kraszewskiego). Ta ostania miała bardzo wysoki poziom i organizowała wiele ciekawych zajęć takich jak kółko dramatyczne, które wystawiło wiele sztuk teatralnych w Pruszkowie. Ponadto szkoła powszechna im. Kościuszki organizowała dla żydowskich dzieci lekcje religii mojżeszowej.

II wojna światowa zburzyła ten stan rzeczy . Podczas okupacji niemieckiej zachowano szkoły powszechne , ale patronów zastąpiono liczbami. Szkoły traciły także swoje budynki i były ciągle przenoszone do innych. Tak jak w innych częściach kraju organizowano także tajne nauczanie w prywatnych mieszkaniach. Przykładem tajnego nauczania były zajęcia prowadzone przez siostry niepokalanki w willi mieszczącej się naprzeciwko kościoła na Żbikowie. Prowadzono także tajne nauczanie w ramach szkoły muzycznej. Dzięki tajnemu nauczaniu na poziomie szkoły średniej (zoorganizowanego przez nauczyciela gimnazjum im. Zana – Bohdana Zielińskiego) wiele uczniów mogło zdać maturę, a później uczyć się dalej na tajnym uniwersytecie w Warszawie.

Już po wojnie, w 1951 r., powstała jedna z czołowych pruszkowskich szkół – Szkoła Ogólnokształcąca im. Kościuszki. Jak wspomniałam wcześniej – przejęła ona budynek dawnej szkoły powszechnej im. Kościuszki. Była to druga w historii Pruszkowa szkoła w której można było przystąpić do matury. W tym okresie była to szkoła 11-klasowa, a w latach 60 podzieliła się na liceum i szkołę podstawową. W budynku przy ul. Kościuszki pozostało tylko liceum.

Obecnie

Pruszków nawet w trudnych czasach dbał o szkolnictwo – mimo przejściowych braków spowodowanych wojnami, w końcu powstawały nowe szkoły, z których niejedna oferowała wysoki poziom nauczania. A jak wygląda to dzisiaj? Z powodu tego, że poziom nauczania różnicuje się najbardziej na poziomie liceum, przedstawię ten temat na przykładach dwóch czołowych szkół średnich w Pruszkowie – Liceum im. T. Zana i Liceum im. T. Kościuszki.

Według rankingu Perspektyw – rankingu liceów 2014 w całej Polsce Liceum im. Kościuszki jest na 210 miejscu, a Liceum im. T. Zana na 461. Ranking obejmuje 500 pozycji. Biorąc pod uwagę liczbę wszystkich liceów ogólnokształcących w Polsce myślę, że są to dobre wyniki. Dobre miejsca zajmują nasze licea także w rankingu liceów 2014 w województwie mazowieckim – LO im. Kościuszki jest na 49 miejscu, a Zana na 86. Co więcej, oprócz oczywiście warszawskich liceów, przed Liceum Kościuszki jest tylko jedna szkoła z pobliskich nam miejscowości – Społeczne LO nr 5 STO w Milanówku (32 miejsce).

Dzięki danym na stronie CKE można poznać także średnie wyniki matur 2014 uczniów tych szkół. LO im. Kościuszki lepiej zdało maturę z matematyki ( średni wynik 72,3%, Zan – 60,8%), a Zan z polskiego ( średni wynik 72,2%, Kościuszki – 63,5%). Z angielskiego obie szkoły mogą się pochwalić bardzo wysokim średnim wynikiem – w obu przypadkach ponad 80% (Kościuszki – 88,3%, Zan – 84,3%). Na podstawie tych wyników widać, że ze względu na wyniki matur z obowiązkowych przedmiotów poziom obu szkół jest wysoki i bardzo podobny.

Średnie wyniki matur CKE podaje także w podziale na powiaty. I tutaj niespodzianka: powiat pruszkowski ma najlepszą średnią z j. polskiego wśród wszystkich powiatów z województwa mazowieckiego i miast (Radom, Warszawa, Płock, Ostrołęka, Siedlce) – średni wynik to 54,7 %. Za nami powiat otwocki (53,8%) oraz powiat grodziski (53,7%). Z angielskiego jesteśmy na 3 miejscu – z średnim wynikiem 71,7%. Z matematyki jesteśmy niestety poza podium – z wynikiem 47,3% jesteśmy mniej więcej pośrodku.